TMK 507 Maddesi Nedir? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Açısından Bir Bakış
TMK 507 Maddesi: Gerçekten Nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun 507. maddesi, toplumsal yaşamda önemli etkileri olan bir düzenlemedir. Bu madde, aile içi ilişkileri, boşanma, mal paylaşımı gibi konuları düzenlerken, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi önemli konularla da doğrudan ilişkilidir. Fakat bu maddeyi ve etkilerini anlamadan, toplumsal cinsiyet eşitliği veya sosyal adalet gibi konuları tartışmak zor olabilir. Çünkü TMK 507, bireylerin eşitlik anlayışını, kadın ve erkeğin toplumdaki rolünü belirleyen bir zemine sahiptir.
İstanbul’da, sokakta, toplu taşımada, iş yerlerinde gözlemlediğimiz pek çok sahne, bu tür hukuki düzenlemelerin toplumsal yapıları nasıl şekillendirdiğini gösteriyor. Bazen bir metroda sıkışan kalabalık, bazen de bir işyerinde kadınların maruz kaldığı tutumlar, TMK 507 maddesinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.
İçindeki İnsan Sesim: Adalet Nerede?
Düşünmeden edemiyorum. Kadınların, özellikle de işyerlerinde, aile içi şiddet, ayrımcılık veya eşitsizlik gibi sorunlarla ne kadar mücadele ettiğini fark ettiğimde, TMK 507 maddesinin toplumsal cinsiyet eşitliği adına ne kadar yeterli olduğunu sorguluyorum. Mesela, bir gün sabah iş yerime giderken, bir kadının bir erkekle tartıştığını duydum. Konu, kadının evde eşinden şiddet gördüğüne dairdi. Adam ise, “Kadınlar duygusal, anlayışlı olmalı. Niye bu kadar hassassınız ki?” diyordu.
Bunun üzerine iç sesim hemen devreye girdi: “Evet, adalet nerede? Kadının hakkını savunmak, neden hala böyle zor olmalı?” Oysa TMK 507 maddesi, aile içi ilişkilerde eşitliği gözetmeye yönelik düzenlemeler sunuyor. Fakat bunun sosyal hayatla ne kadar örtüştüğü, başka bir soru.
Toplumsal Cinsiyet ve TMK 507
TMK 507, boşanma süreçleri ve mal paylaşımı gibi konularda kadına yönelik daha adil düzenlemeler getirmeye çalışıyor olsa da, toplumsal cinsiyetin etkisi hala devam ediyor. Bir kadının mal paylaşımında erkekle eşit haklar kazanması, sadece bir hukuk meselesi değil, aynı zamanda toplumsal algıyla ilgili bir meseledir. Kadınların çoğu, mal paylaşımında hakları olduğunu bilmedikleri için çoğu zaman haklarını talep etmiyorlar. İşte bu noktada TMK 507’nin toplumsal değişime katkı sağlamak gibi bir rolü var.
Örneğin, bir arkadaşımın boşanma davası sürecinde, avukatı ona TMK 507 maddesini ve haklarını anlatırken, o kadar rahatladığını söyledi ki, bir anda tüm bu yıllarca ihmal edilmiş haklarının farkına vardı. Ancak aynı arkadaşım, sosyal çevresinden ve ailesinden aldığı baskıyı anlatırken şunu söyledi: “Sadece hukukla bitmiyor bu iş. Evet, maddi haklarımı savunabilirim ama toplumun bende yarattığı rol nedir? O rolden nasıl kurtulabilirim?” İşte burada TMK 507, kadınların sadece hukuki değil, toplumsal anlamda da güçlenmesini sağlayacak bir yol olabilir.
Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Açısından Bir Bakış
Toplumda çeşitlilik her geçen gün daha fazla önem kazanıyor. Yalnızca kadınlar ve erkekler değil, farklı cinsel kimliklere sahip bireylerin de eşit haklar talep etmesi, sosyal adalet anlayışının bir parçası olarak karşımıza çıkıyor. TMK 507 maddesi, boşanma gibi temel aile içi düzenlemelere ilişkin bir çerçeve sunsa da, LGBT+ bireylerin de bu sistemde nasıl yer alacağı önemli bir soru. Birçok LGBT+ bireyi, hala toplumsal kabul görmemiş ve eşit haklar talep etmekte zorluk çekiyor.
Bir gün metrobüste yanımda bir çift vardı, birisi diğerine seslenerek: “Seninle evlenebilmek istiyorum, sana verdiğim değeri herkesin bilmesini istiyorum,” dedi. Hemen ardından yanındaki kişi gülümsedi ve başını eğdi. Fakat etraftaki bakışlardan çok rahatsız olmuşlardı. Bu sahne, toplumdaki heteronormatif anlayışın ne kadar yaygın olduğunu bir kez daha gösterdi. TMK 507’nin, sadece kadının haklarını savunmakla kalmayıp, farklı cinsel kimliklere sahip bireylerin haklarını da göz önünde bulundurması gerekmez mi?
TMK 507: Sosyal Adalet İçin Yeterli Mi?
Sosyal adalet, sadece hukuki bir düzenlemenin ötesinde, toplumsal bir değişim gerektiriyor. TMK 507, hukuki zeminde eşitliği sağlasa da, gerçek hayatımızda bu eşitlik çoğu zaman gözle görülür bir şekilde yaşanmıyor. Aile içindeki şiddet vakalarının hala sıkça yaşandığı bir toplumda, sadece yasa değişiklikleriyle durumun düzelmesi çok mümkün olmayabilir.
İstanbul’un kalabalık sokaklarında her gün gördüğümüz o küçük ama önemli ayrımcılıklar, aslında TMK 507’nin toplumsal etkilerinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Birçok kadın hala ekonomik bağımsızlık için mücadele ediyor ve birçok erkeğin de toplumsal baskılar yüzünden kadınları “belli bir yere” koyma çabası devam ediyor. TMK 507, adaletin sağlanması için önemli bir adım olabilir, fakat sadece hukuki değil, kültürel ve toplumsal bir değişimi de gerektiriyor.
Sonuç: Hukuk ve Toplum Arasındaki Çatışma
TMK 507 maddesi, toplumsal cinsiyet eşitliği ve çeşitlilik için bir fırsat sunuyor. Ancak, bu fırsatların toplumda tam anlamıyla yerleşebilmesi için daha çok işimiz var. Hukuki düzenlemelerin toplumsal hayatta karşılık bulabilmesi için, hepimizin bu eşitlik anlayışını benimsemesi gerek. Her gün sokakta, toplu taşımada, iş yerlerinde gördüğümüz küçük ayrımcılıklar, aslında TMK 507’nin etkisinin ne kadar sınırlı olduğunu bize gösteriyor. Sosyal adalet, bir yasanın ötesine geçip, hepimizin bir arada çalıştığı bir değer olmalı.